Etkinlik Faktörü (Işıksal Verim) Nedir?

Aydınlatma tekniğinde sık sık kullanılan etkinlik faktörü terimi, ışıksal verim anlamına gelir. Başka bir deyişle ışıksal verim, aydınlatma armatürünün performansını ifade eder. Elektrik ile çalışan aydınlatma armatürü, tükettiği güce karşılık ışık üretir.

Işıksal Verim Formülü Nedir? Birimi Nedir?

Aydınlatma armatürünün üretebildiği maksimum ışık akısının (lümen) armatürün tükettiği maksimum güce oranı ışık kaynağının etkinlik faktörünü verir. Işıksal verimin birimi “lm/w”tır.

• Işıksal Verim (Etkinlik Faktörü) = Işık Akısı (Lümen-lm) / Güç (Watt-w)

Örneğin 1 metrelik çubuk LED için ölçüm değerlerini inceleyelim. Bu örnekteki veriler veya değerler tamamen örnek olması açısından afakidir. 1 metrede 6 Watt enerji tüketen çubuk LED, 720 lümen ışık akısı sağlarken üzerindeki LED gücü değiştirildiğinde 9 Watt güce karşılık 1080 lümen ışık akısı sağlıyor. Aynı şekilde bu değerler değiştirilerek lümen seviyesi de artırılıyor. Görüldüğü üzere toplam LED gücü haricindeki diğer özellikleri aynı çubuk LED modelinin verimi hep 120 de kalıyor.

Bu örneğe göre kullanıcılar ışıksal verimi 120 olan örnek çubuk LED modelinden ihtiyaçları doğrultusunda ışık akısı veren birini seçebilir.

Verimli Arydınlatma Amatürü

Işık veriminin diğer adı ışık etkinliğidir. Işık etkinliği, belli seviyede güç tüketilerek elde edilen aydınlatma gücünü gösterir. Yani, 1 watt güç karşılığında verilen ışık akısı (lümen) değeridir. Aydınlatma armatürü seçilirken güç tüketimin düşük ve ışık üretiminin fazla olması istenir.

Daha yüksek güç tüketimi yapan fakat daha az ışık akısı üreten bir armatür verimsizdir. Çünkü yapılan işe göre enerji sarfiyatı fazladır. Çubuk LED modelleri ise ideal güç tüketimi ile maksimum ışık akısı sağlar. Buna ek olarak PCB (baskı devre kartı) üzerinde hiçbir elektronik eleman bulunmayan, sadece LED’lerden oluşan SP120 model çubuk LED serisi, yüksek enerji verimliliği ile kullanıcıların bütçesine katkı sağlar.

Işıksal Verimi (lm/w) Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Armatür üzerinde kullanılan lambanın türü tüketilen elektriksel gücü ve ışık akısını etkilediğinden verim de değişir. Bundan dolayı floresan lamba, akkor flamanlı lamba, halojen lamba veya yüksek basınçlı sodyum buharlı lamba ya da LED gibi türler verimi direkt olarak etkiler. Ayrıca armatürde kullanılan lens, reflektör veya difüzör gibi ek parçalar ışığı kontrol altında tuttuğu için verimi de etkileyecektir.

Işıksal Verim Nasıl Ölçülür?

Entegre küre adıyla anılan ölçü aletleri, aydınlatma armatüründen her yöne doğru çıkan toplam ışığı yani ışık akısını lümen olarak ölçer. Maksimum ışık akısı ölçüldükten sonra ışık kaynağının güç hesabı yapılmalıdır. Enerji beslemesinin yapıldığı kablodan maksimum akım Amper olarak ölçülür. Bu Amper değeri ve çalışma gerilimi hesaba katılarak maksimum güç (Watt) bulunur. Artık Watt başına Lümen için oranlama yapılabilir. Lümen/Watt formülüyle hesaplanan değer aydınlatma armatürünün ışıksal verimidir.

Ayrıca çoğu armatür üreticisi, ürünle birlikte bazı özellikler sunar. Bu özellikler arasında maksimum güç tüketimi (watt) ve ışık akısı (lümen) da olur. Bu değerler sayesinde yine lümen/watt formülü aracılığıyla ışık kaynağının etkinlik faktörü hesaplanabilir.